Auteur: CZH

Het is al een tijdje ‘in the works’, de zoektocht naar onze nieuwe circusplek in Brussel. En sinds vrijdag 3 mei is het project ook financieel helemaal rond. We kunnen er aan beginnen! Lees hieronder het bericht dat kabinet Dalle er de wereld over in stuurde. Wij zijn als organisatie superblij met de samenwerking, de plannen en kijken reikhalzend uit naar het inrichten van deze nieuwe plek voor onze circusfamilie!

Beeld: VERS.A architecten

Aan de Nijverheidskaai in Sint-Jans-Molenbeek verrijst tegen 2026 het nieuwe hoofdkwartier voor de Brusselse circusschool Circus Zonder Handen. Een oud industrieel pakhuizencomplex wordt omgetoverd tot kloppend hart van de circuskunsten. Daarmee komt stilaan het einde in zicht van de jarenlange zoektocht van Zonder Handen naar een geschikte locatie. De Vlaamse regering, de Vlaamse Gemeenschapscommissie, Beliris en de gemeente Molenbeek slaan de handen in elkaar voor dit ambitieuze project.

Circus Zonder Handen is een Nederlandstalige, sociaal-inclusieve circusschool in Brussel. Deze vzw ziet circus als een middel om kinderen en jongeren naast spelplezier ook vaardigheden aan te leren, zodat ze zichzelf kunnen ontplooien en een positief zelfbeeld kunnen ontwikkelen. Het aanbod van de organisatie heeft ook specifieke aandacht voor deelnemers uit kansengroepen. Naast de 14 wijkwerkingen in 8 Brusselse gemeenten huurt Zonder Handen momenteel zijn hoofdlocatie in de Vier Winden Basisschool in Molenbeek. De vzw is echter al jarenlang op zoek naar een grotere centrale locatie, met ruimtes die specifiek zijn afgestemd op de behoeften van verschillende circusdisciplines.

Daarom tekende Circus Zonder Handen in 2018 in op een oproep van de gemeente Sint-Jans-Molenbeek, in het kader van het duurzame wijkcontract Zinneke. Dit zou leiden tot de ontwikkeling van een oud industrieel pakhuizencomplex gelegen aan de Nijverheidskaai. Zonder Handen werd aangeduid als winnaar van de projectoproep en krijgt één van de pakhuizen in casco staat ter beschikking. De gemeente Sint-Jans-Molenbeek zal, als eigenaar van het pand, met Zonder Handen een erfpachtovereenkomst van 30 jaar afsluiten. Beliris is bouwheer. De oplevering is voorzien voor december 2026 ten laatste.

Volledig voorzien op circustechnieken

Het nieuwe hoofdkwartier van Circus Zonder Handen omvat onder meer twee grote (sport)zalen, een onthaalruimte, een foyer, kantoren, sanitaire ruimtes (douches, toiletten), bergruimte, kleedkamers, en een terras. Het ontwerp van de grote zaal is volledig voorzien op circustechnieken: voldoende hoog voor bascule en luchtacrobatie, geïntegreerde valkuil, verankerd materiaal, … De erfpacht stelt Zonder Handen in staat een duurzame werking uit te bouwen en heeft het bijkomende voordeel dat de vzw zelf aanpassingen aan de infrastructuur kan doen, in functie van evoluerende noden en circustechnieken.

De ruime foyer zal dienst doen als warme ontmoetingsruimte voor lesgevers, kinderen en jongeren, vrijwilligers en ouders. Ook kinderen en jongeren die bijvoorbeeld thuis niet altijd de mogelijkheid hebben om rustig hun huiswerk te maken of te studeren, zullen hier terecht kunnen. De foyer zal ook ter beschikking van externe personen of organisaties staan: denk maar aan artiesten die oefenruimte nodig hebben, of aan buurtorganisaties die (vergader)ruimte nodig hebben. Zo zal het gebouw ook stevig verankerd zijn in de buurt.

De totaalprijs van het hele project bedraagt 3.681.466 euro. De Vlaamse regering kent Zonder Handen een investeringssubsidie van 750.000 euro toe voor dit project. De Vlaamse Gemeenschapscommissie investeert 500.000 euro.

Véronique Peters, zakelijk coördinator bij Circus Zonder Handen: “We zijn ongelooflijk blij om een toegankelijk, open circus(t)huis te kunnen bouwen voor al onze ketten. Een plek waar ze keihard kunnen trainen, creëren, organiseren maar ook gewoon kunnen ‘zijn’.”

Vlaams minister van Brussel Benjamin Dalle: “Hopla! Eindelijk krijgt Zonder Handen een eigen plek in onze stad. Een plek van waaruit de organisatie samen met de buurt en de gemeente kan blijven inzetten op samen spelen, samen creëren, samen groeien en samen zijn. Het wordt een uitvalsbasis voor klein en groot. Niet alleen voor iedereen die deze organisatie de afgelopen jaren heeft weten te raken, maar ook voor alle mensen die Zonder Handen de volgende jaren nog zullen ontdekken. Een warm nest waar niet alleen wordt gedroomd, maar waar ook het onmogelijke plots mogelijk kan worden. De investering in dit gebouw is dan ook een appreciatie voor de waardevolle werking die het team van Zonder Handen de afgelopen jaren van onderuit heeft opgebouwd.

Karine Lalieux, staatssecretaris voor Beliris: “Ik ben heel blij dat de Vlaamse regering beslist heeft om de installatie van ‘Circus Zonder Handen’ in Molenbeek te financieren. Deze middelen komen bovenop de 5,1 miljoen euro die het federale Beliris-fonds investeert in de verbouwing van twee oude pakhuizen langs het kanaal. Eén van deze loodsen zal onderdak kunnen bieden aan Circus Zonder Handen en zal bijdragen tot de transformatie van de wijk Heyvaert. We zetten hiermee een stap richting een levendige, inclusieve toekomst voor de kanaalzone, waarin sociale en economische dynamiek hand in hand gaan.”

VGC-Collegelid van Jeugd Ans Persoons: “Ik wil van Brussel een stad maken op kindermaat. De Molenbeekse kanaalzone is een drukbevolkte en arme wijk. Net daarom is het belangrijk dat we in deze wijk investeren in plekken waar kinderen op een laagdrempelige manier terecht kunnen zoals de toekomstige uitvalsbasis van Circus Zonder Handen in de Libelcohal. Hier kunnen ze al spelend hun talenten ontdekken en ontwikkelen.”

Saliha Raiss, schepen van Gemeentelijke Eigendommen in Sint-Jans-Molenbeek: “Door middel van ons Duurzaam Wijkcontract Zinneke krijgen we de kans om het prachtige project ‘Labo Taal, Spel en Werk’ een plek te bieden in Molenbeek. Ik ben verheugd om dit te ondersteunen, omdat Circus zonder Handen dezelfde doelen nastreeft als ik: elk kind de kans geven om zijn talenten en passies te ontdekken en te volgen, ongeacht taal, afkomst, gender en zelfs fysieke mogelijkheden. Door samen te werken met organisaties zoals deze in Molenbeek, kunnen we onze kinderen verder helpen groeien en ontdekken, terwijl we ook de scholen ondersteunen door deze activiteiten daar aan te bieden.”

Create Influential, Reinforcing Connections Using Similarities

Instead of Differences

24 circus addicts van 6 Belgische circusscholen: Circolito (Mechelen), Circusplaneet (Gent), Cirkus in Beweging (Leuven), Ecole de Cirque de Bruxelles, Cirqu’Conflex en Circus Zonder Handen (alle drie Brussel) zijn aangekomen bij de The Palestinian Circus School in BirZeit in Palestina.

Van 10 tot 30 juli 2023 zullen ze samen met 25 Palestijnse circus studenten en trainers leven, praten, spelen, creëren en optreden in en rond BirZeit op de Westelijke Jordaanoever.

Met deze interculturele uitwisseling willen we zinvolle verbindingen tot stand brengen op basis van hun overeenkomsten (hun gemeenschappelijke circustaal maar ook hun gedeelde waarden en dromen) om hun gevoel van eigenwaarde te versterken en hun potentieel om gehoord te worden vergroten.

En die nood om gehoord te worden is zeer belangrijk voor jongeren die hun weg moeten zoeken in een wereld waar ze geconfronteerd worden met vitale uitdagingen zoals de hoge prestatiedruk, sociale controle, klimaatverandering, bezetting en militair geweld, een steeds groeiende polarisering, steeds toenemende vluchtelingenstromen die de nood aan begrip, verbinding en solidariteit enkel doet toenemen.

Zo werd bij The Palestinian Circus School onlangs de verantwoordelijke voor de sociale circusprojecten Mohammed Abu Sakha opgepakt door het Israëlisch leger en veroordeeld tot 6 maanden administratieve detentie. En dit zonder proces, zelfs zonder aanklacht.

De Palestijnse en Belgische jongeren bereiden samen een driedaags ‘Circus Carnival / Circusfestival ‘ voor, met zelf gecreëerde circusvoorstellingen en workshops, en waarop ze zoveel mogelijk bezoekers – onder meer een aantal kinder- en jeugdorganisaties – uitnodigen. Om het ‘Circus Carnival / Circusfestival’ te promoten zullen ze enkele Circus Flash Mobs organiseren tijdens festiviteiten in BirZeit en Ramallah.

De grote droom is dat de uitwisseling zich volgend jaar kan herhalen in België en dat alle jongeren samen kunnen optreden in Mechelen, Gent, Leuven en Brussel.

Voor meer informatie; contacteer Lieven Leemans, project coördinator: lieven@circolito.be / Tel: +32 495 503836

Volg hun avonturen op instagram: https://www.instagram.com/id.circus/

Of op Facebook: https://www.facebook.com/ThePalestinianCircusSchool

Inclusie is geen kers op de taart, het is de kersentaart zelf

Circuscentrum, Ell Circo d’Ell Fuego, Circusplaneet en Circus Zonder Handen  organiseerden in samenwerking met EQUALITY//Research Collective HOGENT inspiratiedagen voor een inclusieve circussector op 22 en 23 maart dit jaar. Demos-medewerkster Turid Sintobin was erbij op dag 2, dit is haar verslag.

Lees hier het hele artikel: https://demos.be/kenniscentrum/praktijk/inclusie-is-geen-kers-op-de-taart-het-is-de-kersentaart-zelf

Wat als een rolstoelgebruiker trapezekunstenaar wil worden? Bij Circus Zonder Handen in Molenbeek krijgt iedereen een plekje op het podium, ongeacht leeftijd, taal, afkomst of fysieke mogelijkheden. ‘We willen onze leden het gevoel geven dat ze ergens in uitblinken.’

Dit artikel door Josephine Dapaah verscheen in De Standaard op dinsdag 6 december 2022, beeld door Christophe De Muynck.

Vrijdagmiddag, half vier. De school is uit, het weekend lonkt. In basisschool Vier Winden in Molenbeek, moet de pret nog beginnen. Zes avonden per week doet de turnzaal dienst als circushal. De matten zijn uitgerold en de eenwielers staan klaar. Iñaki Bouillon (27), co-trainer van dienst, stopt nog snel een boterham in zijn mond voor hij de trampolines uitklapt waarop de deelnemers boven zichzelf zullen uitstijgen. Welkom in Circus Zonder Handen, waar de adrenaline hoog is en de drempels laag zijn.

Onder het motto ‘circus voor iedereen’, probeert Circus Zonder Handen al achttien jaar sociale ongelijkheid te overwinnen. Vroeger streefden ze vooral naar financiële toegankelijkheid. Vandaag heeft de inclusieve circusschool aandacht voor het bredere plaatje. Omdat economische ongelijkheid slechts een factor in een breder samenspel van uitsluitingsmechanismen is, zegt Thibaut Princen (38).

De zakelijk leider staat ons te woord in het onthaal van de organisatie. Vanuit dit bolwerk reiken ze wekelijks de hand aan 780 leden in heel Brussel. Iedereen, ongeacht leeftijd, fysieke mogelijkheden, sociaaleconomische of culturele achtergrond, kan aansluiten bij de lessen acrobatie, circus of parkour. Daarnaast organiseren ze ook zomerkampen, straatactiviteiten en open trainingen.

Partners

Met negen verschillende locaties in evenveel Brusselse wijken, is het voor een relatief kleinschalige organisatie een uitdaging om relaties op te bouwen in elke buurt, weet Princen. ‘Terwijl we echt openstaan voor iedereen. Ons deelnemersbestand moet representatief zijn voorde wijk waarin we zitten. Om die ambitie waar te maken, onderhoudt Circus Zonder Handen nauwe banden met tien welzijnsorganisaties. Een van hun belangrijkste partners is TOOP, die naschoolse activiteiten aanbiedt voor kinderen en jongeren met een beperking. Want drempels verlagen doe je niet alleen.

‘Die wisselwerking is de kern van ons bestaan’, zegt educatief medewerker Loes Messens (28). ‘Onder meer via die organisaties, leert het publiek ons kennen. Wij kunnen daardoor beter inspelen op de specifieke noden van elke doelgroep. Want vrijetijd is niet voor elke ouder een prioriteit. Als ze eindelijk de ruimte hebben om hun kind in te schrijven voor een hobby, dan kan de zoektocht naar een aangepaste organisatie er te veel aan zijn. Door het proces van vraag en aanbod om te keren, vallen vanzelf al heel wat drempels weg. Moeilijk bereikbare groepen bestaan niet, alleen moeilijk bereikbare organisaties.’

In de hal schieten de decibels plots de hoogte in. Onder een concert aan kreten en gejoel spurten een tiental kinderen uitgelaten de trap op. ‘Zo gaat het elke week’, lacht Bouillon, die sinds een jaar als artistiek en educatief medewerker voor Circus Zonder Handen werkt. Twee aspirant-acrobaten hangen ondersteboven aan een sportraam. Een derde verstopt zich tussen opgerolde matten. ‘We gaan eraan beginnen’, luidt Bouillon de les in. Zoals altijd beginnen ze met een kringgesprek, om het rumoer te bezweren. ‘ Qui veut raconter quelque chose ?’ , vraagt Messens. Oprecht geïnteresseerd hoort ze het ge-mor over huiswerk en pronostieken over de wedstrijd België-Marokko aan, terwijl Bouillon aanmaant tot stilte. De kinderen leren vooral te luisteren naar elkaar. Iedereen mag er zijn, maar hoe zorg je ervoor dat iedereen ook blijft.

‘Dat hangt ervan af wie je voor je hebt’, zegt inhoudelijk coördinator Mathilde Renson (31) terwijl ze van de zijlijn toekijkt. ‘Omdat we echt op maat werken, moet je bij alles stilstaan. Soms zit het in kleine dingen. Ouders die moeite hebben met e-mailen, bellen we op. Deelnemers die om wat voor reden dan ook niet tot bij ons raken, worden opgehaald door een van onze trainers. Kinderen met een fysieke of mentale beperking krijgen een-op-een begeleiding. Zo kan een rolstoelgebruiker met wat ondersteuning ook aan de trapeze werken. Natuurlijk moet de uitvoering niet perfect zijn. Het gaat erom dat ze nieuwe dingen proberen en ontdekken wat hun mogelijkheden zijn.’Een goede dosis humor, helpt ook. Zo blijkt, als de twaalfjarige Nouraan de kant gaat zitten. ‘Ik kan niet eenwielen’. ‘Ik ook niet’, lacht Messens die zich omwille van een beperking op een driewieler voortbeweegt.

Geen circusheld

Jongleerballetjes vliegen alle kanten uit, terwijl enkele kinderen beurtelings van de trampoline op een valmat neerploffen. Achterin de zaal begeleidt Bouillon een groepje eenwielers. Een geïmproviseerde constructie biedt steun. Zijn aanmoedigende woorden bieden houvast. Wat maakt een begeleider tot een sterke inclusiegerichte begeleider? ‘Je hoeft echt geen acrobatische circusheld te zijn’, zegt Bouillon. ‘Die trucjes zijn maar een deel van de job.’ Renson valt hem bij. ‘Het is veel belangrijker dat je inzet op het groepsgevoel. Ieder kind verdient een plaats in deze groep. Sommigen hebben bijkomende assistentie nodig, anderen hebben genoeg aan een compliment.We willen onze leden het gevoel geven dat ze ergens in uitblinken en zichzelf herkennen in de coaches. Daarom vinden we het belangrijk dat ons hele trainingsteam ook divers is.’

Hun aanpak werkt als een olievlek op water. Veel van de huidige trainers, waren ooit zelf kind aan huis in Circus Zonder Handen. Princen: ‘Iedereen wint hierbij. Onze leden en begeleiders leren met allerlei beperkingen om te gaan. En ouders die dachten dat hun kind nooit een hobby zou hebben, zien hun zoon of dochter helemaal openbloeien.’ Amel Najlaoui (55) is een van hen. Al drie jaar brengt ze haar dochter Nour (12) naar de wekelijkse circusles. ‘Ik vind het belangrijk dat mijn dochter kan spelen en sporten in een doorsnee omgeving en ook met andere kinderen leert omgaan.’ Omdat ze het downsyndroom heeft, komt Nour meestal in gespecialiseerde zorgomgevingen terecht. Najlaoui: ‘Dat heeft ook zijn nut, maar de wereld is zo veel groter. Ik vind dat ik een bijzondere dochter heb en ik ben opgelucht dat ze hier een plek heeft gevonden waar ze gewoon zichzelf mag zijn.’

Dit jaar zamelt Brussel Helpt geld in voor vzw Kinumai. Zij werken aan een Brussel dat meer toegankelijk is voor mensen met een beperkte mobiliteit. Bij Zonder Handen helpen we maar al te graag mee, want ook circus is voor iedereen.

Sofiia heeft een mentale en een fysieke beperking. Tijdens de circusles kan ze wel lopen, maar voor lange afstanden moet ze in een rolstoel zitten, want dan wordt ze te moe. In het geval van Sofia betekent #circusvooriedereen één-op-één begeleiding in de circusles. Hoe dat werkt, zie je in de reportage.

“Het vergt wat meer tijd en aandacht, maar het is het wel waard”, zegt trainer Judith Kroes. “En het is belangrijk, want er zijn nog veel meer kinderen als Sofia, en het zou fijn zijn als die ook allemaal mee kunnen doen.”

Wij zijn super fier op de video, op onze trainers en op Sofiia – Love it!

Brussel Helpt is de solidariteitsactie van BRUZZ in samenwerking met haar Brusselse partners. Zij zamelen geld in voor een goed doel door onder andere de Grote Brussel Helpt Spaghettislag op 26 november.

Origineel artikel op bruzzket.be.